به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، از اردبیل، رسول اسماعیل زاده دوزال، پژوهشگر ادبیات آذربایجان در یادداشتی به جایگاه مرحوم رحیم منزوی اردبیلی شاعر آئینی و مذهبی آذربایجان اشاره کرده و نوشته است :
نهم مرداد ماه مصادف با درگذشت شاعر بزرگ جهان تشیع و شاعر قدر قدرت ادبیات مرثیه آذربایجان استاد سخن مرحوم رحیم منزوی اردبیلی است.
منزوی اردبیلی به همراه انور اردبیلی دو چهره ای هستند که در مکتب بیضای اردبیلی و یحیوی اردبیلی که رهبر انقلاب بر تاج الشعرا بودنش صحه گذاشت، تربیت یافتند و ادبیات مرثیه را به اوج قله ی شعر و هنر رساندند.
انور اردبیلی در عرصه ی عرفان، حکمت و وقایع نگاری، روایت فاجعه انگیز صحنه ها و منزوی اردبیلی با فن بیان منحصر به فردش و با قدرت قصیده سرایی و استخدام واژه های جانسوز و سوزناکش به همراه شور و شعور حسینی در عرصه مرثیه آن چنان صحنه های عاشورایی را به تصویر کشیدند که قدرت فن شعری ادبیات مرثیه را به اوج رساندند. به طوری که با توجه به هنرنمایی های این چهار رکن رکین شعر آذربایجان در حوزه ادبیات مرثیه یعنی بیضای، یحیوی، انور، و منزوی اردبیلی ادبیات معاصر مرثیه آذربایجان به شکل اتم و اکمل شکل گرفت. شاید اگر در دوره معاصر با در نظر گرفتن خصوصیات ادبیات دیوانی و ادبیات عاشقی و با در نظر داشت صنعت تصویر سازی قدرت فن شعری شاعران عرصه ادبیات آذربایجان ادعا کنیم که منزوی در صدر تمامی شعرا و در اوج قله ی نظم و شعر آذربایجان قرار دارد، شاید حرفی به گزاف نگفته ایم. زیرا در شعر منزوی اردبیلی قدرت و توانایی های شاعرانه چنان موج می زند که این مزیت و امتیاز وی را از دیگر همقطارانش جدا و با جلوه و جلال خاصی نمایان می کند. به ویژه در فن قصیده سرایی در برخی موارد حتی با استاد مسلم این عرصه خاقانی شیروانی قابل مقایسه است و حتی از حیث غنای لغوی و استخدام واژه ها و قافیه سازی و غزلوارگی قصیده هایش که کلامش را بیشتر مطبوع و جذبه دار می کند، از او هم ممتازتر است و در این وادی مطلوبتر عمل کرده است.
اگر به قصیده ی وی با مطلع:
خلف حیدر کرار کرم دریاسی
شرف جعفر طیار حرم سقاسی.
تحت عنوان ابوالفضلیه و قصیده "هجرت حضرت ابا عبدالله از مکه" توجه کنیم، می‌بینیم که تصویر سازی ها و قافیه پروری و بیان صحنه ها به زبان سوزناک در حد غیر قابل تصوری زیبا و ممتاز است که این توان در سایر شعرا کمتر دیده می شود. او با شور و شعور حسینی آن چنان این سلسله ذهبیه مرثیه را به هم می بافد که نوحه خوان و آواز خوان را در خوانش به وجد در آورده تا او بی اختیار هر صحنه را با ردیف ها و دستگاه های متنوع موسیقی مرثیه بیاراید و شنونده را با جریان همراه ساخته سیل خروشان اشک به همراه ناله های موسیقاریشان صحنه ای تراژدیک در عین حال جذاب و زیبا و شورانگیز خلق نماید و آن ها بدین ترتیب بسان سمفونی مرثیه در مجموع اوپئرای عاشورایی را شکل می دهند. اپرایی که بدون تمرین و مشق به حالت ارتجالی و کاملا طبیعی. پایه و زیربنای این پدیده ی معجزه آسای الهی شعر و قدرت ادبی اوست. موجی که شعر منزوی در آوازخوان و تماشاگر ایجاد می کند، در هیچ صحنه ی تئاتری و دستگاه مقامی و نقال داستانی نمی تواند باشد.
به عنوان نمونه این تصویرسازی ها را در ابیات زیر با هم مرور کنیم:
اوخ هوا اوسته دئدی آچ گوزون اصغر
ایندی آتاوا دئینه وارین هر سوزون اصغر
هاردان اوپوم اصغر؟ نشان وئر اوزون اصغر
ترجمه: تیر در هوا گفت چشم باز کن اصغر
به پدرت گوی هر حرفی داری الان اصغر
از کجا بوسه زنم نشانم بده اصغر
و یا
گور اوچ پر اوخ سودان آیری دوشن بیر ماهی یه نئیلر
دگه دیوار مسجدده قانادسیز یاهویه نئیلر
ابوالفضلی ییخان بیر اوخ گورون ششماهی یه نئیلر.
باش آیریلدی بدندن قلب زهرادن توان آلدی.
ترجمه : ببین تیر با ماهی جدا از آب چه می کند؟
دیوار مسجد بخورد بر یاهوی بدون پر چه می کند؟
تیری که ابوالفضل را نقش زمین کرد با شش ماه چه می کند؟
سر زتن جدا گشت از قلب زهرا توان بُرد
روشن است که این مرد در صنعت شعر چه اعجازها کرده است و چه قدرتی از خود نشان داده است.
اما جای تاسف است که در کشور ما شاعر و شخصیتی همچون مرحوم منزوی اردبیلی که در صنعت شعر مرثیه در اوج قرار گرفته، چرا این چنین گمنام مانده و از دایره ی برنامه ریزی های مراکز فرهنگی و مذهبی و خبری و علمی شهر خود اردبیل و دیگر شهرها و استانهای همزبان بیرون مانده؟!
چرا لااقل اهل هنر و فرهنگ و ادب همشهری او، وی را در سطح ملی مطرح نمی کنند؟!!
انتهای خبر./
نظر شما